У праграме «ПіК Свабоды» — дыскусія сьпікера Каардынацыйнай Рады Арцёма Брухана і чальца Рады Аляксандра Кныровіча. Мадэратар дыскусіі — Юры Дракахруст.
— Лукашэнка заявіў, што вяртаньне Трампа на пасаду прэзыдэнта ЗША адкрыла для Беларусі «вакно магчымасьцяў» Гэтае «вакно» бачаць і апанэнты Лукашэнкі. Днямі былі агучаныя прапановы Аб’яднанага пераходнага кабінэту наконт дыялёгу з рэжымам Лукашэнкі. Прапановы былі адрасаваныя ў тым ліку і адміністрацыі ЗША, якая такі дыялёг ужо вядзе. Арцём, у чым сутнасьць прапановаў АПК?
Брухан: Гэта прапанова правядзеньня «круглага стала» для выхаду з палітычнага крызісу ў Беларусі. Пры гэтым Злучаным Штатам прапануецца выступіць мадэратарам, фасілітатарам такіх перамоваў. Размова ідзе пра «круглы стол», кшталту таго, што быў у Польшчы паміж камуністычнай уладай і «Салідарнасьцю». Прапанова АПК — такі «круглы стол» пры падтрымцы міжнародных партнэраў.
— Аляксандар, вы ўжо даволі крытычна выказаліся наконт прапановаў АПК. У чым сутнасьць вашай крытыкі?
Кныровіч: Саму па сабе мару аб тым, каб у Беларусі адбылося нешта кшталту таго, што адбывалася ў Польшчы напрыканцы 1980-х, я падтрымліваю. Але напярэдадні «круглага стала» у Польшчы і падчас яго правядзеньня былі страйкі найбуйнейшых прадпрыемстваў, былі масавыя акцыі, у якіх удзельнічалі дзясяткі тысячаў чалавек. У «Салідарнасьці» быў рэсурс, была сіла, каб уплываць на падзеі ў краіне. Да таго ж Міхаіл Гарбачоў пакінуў польскае кіраўніцтва сам на сам з польскім народам. У нас няма ні такіх зьнешніх, ні такіх унутраных рэсурсаў. Пуцін нікуды зь Беларусі не сышоў. Сьвятлана Ціханоўская ня мае рэсурсу вывесьці на вуліцы дзясяткі тысячаў людзей. Таму прапанова «круглага стала» у нашых цяперашніх умовах выглядае фантазіяй.
Брухан: Калі я яшчэ быў намесьнікам Паўла Латушкі ў АПК, я быў адным з аўтараў канцэпцыі «круглага стала» для Беларусі накшталт таго, які быў у Польшчы ў 1989 годзе. Я вывучаў досьвед таго польскага «круглага стала». Тады ў «Салідарнасьці» таксама хапала людзей, якія казалі, што ў апазыцыі няма рэсурсаў, няма сілаў, няма гатовасьці. Але тым ня менш лідэры распачалі гэты працэс. Сытуацыя ў Беларусі, зразумела, адрозная ад той, што склалася ў Польшчы ў 1989 годзе. Але я лічу, што зараз склаліся спрыяльныя ўмовы для дыялёгу з элітамі Лукашэнкі.
У заяве АПК сказана, што гэты дыялёг можа быць без удзелу Лукашэнкі. Я зараз не чалец АПК і я не магу казаць ад імя ўсёй Каардынацыйнай Рады. Але ад сябе асабіста я скажу, што не павінна быць ніякіх папярэдніх умоваў для дыялёгу што да складу ўдзельнікаў. Роўнасьць, бясьпека бакоў і падтрымка замежнымі партнэрамі гэтага працэсу — вось што павінна быць. Я мяркую, было б добра, калі б такі працэс падтрымала адміністрацыя Дональда Трампа. Ён — палітык, які разумее, што такое ўгода, зьдзелка. «Круглы стол» — гэта і ёсьць ўгода, каб Беларусь выскачыла з пасткі ўцягваньня ў вайну і пасткі масавых рэпрэсіяў.
— Аляксандар, ЗША ў дыялёгу зь Менскам зыходзяць са сваіх інтарэсаў. А з чаго вынікае, што ў гэтых інтарэсах — вызваленьне ўсіх беларускіх палітвязьняў? У NYT у лютым прачыталі? Дык не чытайце левых радыкальных варʼятаў, параіў бы Трамп. Можа ж атрымацца так, што дапаможа Лукашэнка нечым Трампу ў перамовах з Пуціным — і толькі за гэта санкцыі і здымуць. А палітвязьні як сядзелі, так і будуць сядзець. Ну можа сотню-другую яшчэ памілуюць. І ўсё. Вы гэта выключаеце?
Кныровіч: Я разумею, чаму адміністрацыя Трампа размаўляе з Лукашэнкам. Трампу прыемныя такія лёгкія перамогі. Вызваленьне некалькіх палітвязьняў, у тым ліку і Сяргея Ціханоўскага няшмат Вашынгтону каштавала, за гэта нічога, акрамя візыту спэцпасланьніка Кіта Келага, не было дадзена. Я магу сабе ўявіць, што тут можа быць зацікаўленасьць у беларускіх калійных угнаеньнях, але важная пазыцыя Літвы, якая пярэчыць зьняцьцю адпаведных санкцыяў зь Беларусі. І я ня думаю, што адміністрацыі Трампа будзе лёгка прымусіць Вільню памяняць яе падыходы. Але самае галоўнае — я не разумею, для чаго Трампу ў гэтай канструкцыі беларускія дэмакратычныя сілы. Каб Трампу размаўляць з Лукашэнкам, Ціханоўская не патрэбная.
«ПіК Свабоды»
«ПіК Свабоды» — гэты штодзённая YouTube-праграма і падкаст, у якой журналісты Свабоды абмяркоўваюць галоўную падзею дня з палітыкамі, грамадзкімі дзеячамі, экспэртамі і аналітыкамі. Вострыя пытаньні і актуальныя камэнтары пра важныя падзеі для Беларусі і беларусаў.
Як глядзець на YouTube
Падпішыцеся на наш YouTube-канал «Свабода Premium», каб не прапусьціць ніводнага выпуску.
Як слухаць падкаст
Калі вам зручней слухаць, а не глядзець, наш праект дасяжны на асноўных падкаст-плятформах. Выберыце тую, якая падыходзіць менавіта вам.
• Наш сайт
• Apple Podcasts
• Spotify
• Soundcloud
• Podcast Republic
Чароўная спасылка — клікнуўшы на яе, вы аўтаматычна трапіце на адну з папулярных плятформаў.
Форум